Çocukların ailelerine karşı hissettiği aşırı sorumluluk duygusu, kurtarma isteği, kendine güvensizlik duygusu ve şimdiye kadar hep bastırdığı öfkesi, alkolik anne/babaların çocuklarında görülen semptomlardır.
Alkolik ailelerin genel özellikleri:
- Alkolik olan kişi hastalığı ne kadar açık olursa olsun durumunu inkar eder. Diğer aile fertlerini mağdur eden, korkutan ve utandıran davranışlarda bulunduğunda dahi alkolik olduğunu itiraf etmez.
- Alkolik kişinin ailesi, genellikle problemi görmezlikten gelerek başa çıkmaya çalışır. İçki içen adına çeşitli mazeretler üretir: “Annen biraz rahatlamak için içiyor.” ya da “Babanın patronu onu işten çıkardı, çok üzgün, o yüzden içiyor.” gibi…
- Dış görünüşte “normal aile” imajı yaratırlar ama fertlerinin hem birbirlerine, hem de çevrelerine oynadıkları bu oyun çocuklarda çok derin yaralar açar.
ETKİLERİ:
- Kendi duygu ve gözlemlerini inkar etmek zorunda bırakılan, ne düşündüğü ve ne hissettiği hakkında devamlı yalan söylemek zorunda kalan bir çocuğun güçlü bir özgüven geliştirmesi imkansızdır.
- Büyüdüklerinde başkalarının da kendilerine yalan söylediğini düşünerek, kimseye güvenemezler. Yetişkin bir birey olduğunda da kimsenin ona inanmayacağı konusunda duyduğu endişe, ilişkilerini etkiler, insanlardan kaçan, utangaç kişiler olurlar.
- Çocuk ailenin sırrını bir şekilde açığa çıkaracağı korkusuyla arkadaş edinmekte güçlük çekerler. İşte bu yalnızlık onun, ailenin içinde bulunduğu bataklığa daha da gömülmesine, anne-babasına aşırı derecede bağlanmasına, sırrını paylaşan aile fertlerine karşı çarpık bir sadakat beslemesine neden olur. Yetişkin çağa geldiğinde bu körü körüne bağlılık hayatını kontrol eder.
- Alkolik olan bireyle çocuk gibi ilgilenilmek zorunda kalındığından, evdeki asıl çocukların fiziksel ve duygusal ihtiyaçları görmezden gelinir. Bu nedenle alkolik ailelerde çocuklar çoğu zaman kendilerini “görünmez” hissederler.
- Çocuklar, ailede görmezden gelinen veya reddedilen alkolle ilgili sorunlar gördüklerinde, sadece kendi gerçeklik algılarından şüphe etmeye başlamakla kalmazlar, aynı zamanda o ortama sağlıksız yollarla uyum sağlamayı da öğrenirler.
- Sürekli tetikte olan çocuklar, etrafındaki insanların neler hissettiği konusunda aşırı derecede hassas olurlar ve fikir ayrılığı oluşturabilecek hiçbir konuda konuşmamayı tercih ederler. Çocukluklarında duygularını gerektiği gibi ifade edemeyerek, hep bastırmak zorunda kaldıkları için yetişkin hayatlarında da aynı hareketleri sergilerler.
- Kıskançlık, sahiplenme ve şüphe duyma alkolik anne babaların yetişkin çocuklarının hayatlarında görülen ana temalardır. İlişkilerin ihanetle sonuçlanacağını ve sonunda acıyla biteceğini erken yaşta öğrenirler.
- Alkolik ailelerde bugün doğru olan, yarın yanlış olabilir; kurallar beklenmeyen bir anda ve hiçbir neden bağlı olmadan değiştiği için çocuk da kendisini devamlı yetersiz hisseder.
- Anne ya da baba eleştiriyi bir kontrol aracı olarak kullanır. Çocuk ne yaparsa yapsın, eleştirecek bir şey bulacaktır. Anne-baba böylelikle kendi yetersizliğinin acısını çocuğundan çıkarır. Bu durumda bir çocuğun aldığı mesaj da, “Dokunduğun her şeyi yüzüne gözüne bulaştırmasaydın, baban içmek zorunda kalmayacaktı.” olur.
- Genellikle farkında olmadan tıpkı kendi ebeveynleri gibi aciz ve çaresiz olan eşler seçerler. Kurtarıcı misyonu edinerek, onu korur, kollar iyileştirmeye çalışırlar.
- Çocukların dürtülerini kontrol etme ve erken yaşta davranışılarını düzenlemedeki zorlukları, genellikle gelecekteki davranışsal sorunların ve hatta kendi madde kötüye kullanım sorunlarının habercisi olabilir.
- Alkol kötüye kullanımı ayrıca suçluluk, endişe, utanç, kafa karışıklığı, öfke, depresyon ve yakın ilişkiler kuramama gibi bir dizi başka psikolojik etki yaratır.
Suçluluk Hissi…
Alkolü kötüye kullanan ebeveynlerin çocukları, genellikle kendilerini suçlarlar. Bir şekilde farklı olsalardı babalarının içki içmeyeceğine inanabilirler. Bu fikir hiçbir zaman böyle olmasa da, çocukların bu sonuçlara varması zor olmaz…
Belirsizlik, Korku, Endişe…
Çok içki içen bir babayla yaşayan çocuklar, günün ne getireceğini daima merak eder. Çünkü madde kötüye kullanan biriyle yaşamak, belirsizlik ve öngörülemezlik yaratır ve eğer alkol kullanımına fiziksel veya duygusal istismar eşlik ediyorsa, çocuğun hissettiği kaygı düzeyini artırabilir.
Utanç…
Genellikle ev hayatlarından bahsetmezler ve babalarının nasıl davranacağını tahmin edemedikleri için arkadaşlarının evlerine gelmesinden de korkabilirler.
Depresyon…
Kardeşleri olsa bile, genellikle kendilerini çok yalnız ve yalıtılmış hissederler. Çoğu zaman kimsenin yaşadıklarını anlamadığını veya umursamadığını düşünürler. Bir çocuğun hissettiği üzüntü ve kaygı şiddetli depresyona dönüşebilir. Ayrıca, düşük benlik saygısına sahip olma ve sosyal fobiler, obsesif kompulsif bozukluklar, fiziksel yaralanma ve ayrılık kaygısı ile mücadele etme olasılıkları daha yüksektir.
Öfke Problemleri…
Alkol kullanan ebeveyn ile yaşayan çocuklar için öfkelenmek genellikle bir savunma mekanizması haline gelir. Hayatlarındaki korku ve kafa karışıklığıyla yüzleşmektense, dünyaya kızmak daha güçlü hissettirir. Dahası, çocuklar sadece babalarına değil, onları korumak için daha fazla çaba göstermeyen alkolik olmayan ebeveyne de kızabilirler.
Yakın İlişkiler Kurmada Sorun…
Alkolü kötüye kullanan ebeveynler her zaman güvenilir olmadığı için çocuklar genellikle hayatlarındaki herkesin böyle olacağını varsayar ve defalarca hayal kırıklığına uğradıkları için herkesin bu şekilde davranmasını beklerler. Bu nedenle, genellikle başkalarıyla ilişki kurmaktan çekinirler; ve güvenmekte zorluk çekebilirler.
Alkolik bir anne babanız varsa hayatınızı kontrol altına alabilmenin tek yolu; kendinizi değiştirmeye çalışmaktır ailenizi değil. Ailenizden biri alkol bağımlılığıyla mücadele ediyorsa, neler olduğu konusunda dürüst olmanız ve yardım istemeniz önemli.
“Yalnız değilsiniz.”