Çocukluğunuzda bir tür istismar veya ihmal yaşadığınızda, bir parçanız hâlâ o çocuk olarak geçmişte sıkışıp kalır. Yeniden ebeveynlikten faydalanmak için travma yaşamış olmanız gerekmez. Çocukluğunuzdan kaynaklanan ve şimdiki hayatınızı etkileyen sorunlar varsa, yeniden ebeveynlik yapmak yardımcı olabilir. Bu yazıda, yeniden ebeveynliğin ne olduğunu, neden önemli olduğunu ve kendinize nasıl ebeveynlik yapacağınıza ilişkin adım adım süreci tartışacağım. Ve unutmayın, bir ebeveynin olması gerektiği gibi, bu süreçten geçerken kendinize karşı şefkatli ve sabırlı olmaya çalışın.
Yeniden Ebeveynlik nedir?
Psikolojik anlamda, yeniden ebeveynlik genellikle biraz tartışmalı olan bir tür psikoterapiyi ifade eder. Ancak bahsettiğimiz yeniden ebeveynlik biçimi bu değil. Bu gönderide yeniden ebeveynlik yapmak, çocukluk benliğinizin hiç sahip olmadığınız ihtiyaçlarını karşılamak anlamına gelir. Bu basitçe, çocukken ailenizden almadığınız şeyi kendinize geri vermek anlamına gelir. Kendi ebeveyniniz olmayı öğrenmek, geçmişte almış olabileceğiniz kötü ebeveynliği iyileştirmenizi sağlar. Nerede ve kim olursanız olun, kendinize yeniden ebeveynlik yapmak için çok geç değil. Çalışmak gerekebilir, ancak her küçük iyileştirme yardımcı olur.
Neden Kendine Ebeveynlik Yapmalısın?
Pek çok psikolojik sorun, ihtiyaçları karşılanmadan büyüyen bir çocuktan kaynaklanır. Bir çocuk kendini güvende hissetmeden veya sevilmeden büyüdüğünde, düşüncelerini ve eylemlerini yönetmekte ve ilişkilerinde ve hayatında yön bulmakta güçlük çeken bir yetişkin olur. Her çocuk görülmeyi, duyulmayı ve sevilmeyi hak eder. Ne yazık ki, her çocuk büyürken bunu almaz. Kendinize yeniden ebeveynlik yapabilmek, çocukluğunuzda kaçırmış olabileceğiniz sevgi ve ilgiyi kendinize vermenizi sağlar. Asla sahip olmadığınız ebeveyn olmanızı sağlar. Bir bakıma, çocukluk halinize farklı bir son veriyorsunuz gibi…
Kendinizi Nasıl Yeniden Ebeveynlik Edersiniz?
1. Adım: Çocukken nelerden mahrum kaldığınızı ve bunların sizi nasıl etkilediğini öğrenin
Çocukken hangi ihtiyaçlarınız karşılanmadı? Fiziksel, duygusal, sosyal veya psikolojik miydiler?
Çocukluk deneyimleriniz, kendi imajınızı ve algınızı belirler. Benlik saygınızı, güveninizi ve öz değerinizi etkiler. Kendinizi, ilişkilerinizi ve dünyayı nasıl algıladığınızı şekillendirir.
Zor duygular veya durumlar ortaya çıktığında nasıl tepki verirsiniz? Başkalarını suçlama, kendinizi suçlama, bastırma veya eyleme geçme eğiliminde misiniz?…
Bu başa çıkma yöntemleri, büyürken kendinizi sakinleştirmeyi nasıl öğrendiğinizdir. Bununla birlikte, başa çıkma şeklinizin sağlıklı olduğu anlamına gelmediğini ve bunu kendini yatıştırmak için kullanıyor olmanız, bu yöntemlerin gerçekten işe yaradığı anlamına gelmez.
İyileşmek için, zor duygular ve durumlar ortaya çıktığında kendinizi nasıl sağlıklı ve etkili bir şekilde yatıştıracağınızı öğrenmeniz gerekir.
2. Adım: İçinizdeki çocukla bağlantı kurun
Bizi temel olarak içimizdeki çocuğu bastırmaya ve “büyümeye” zorlayan bir dünyada yaşıyoruz. Ama gerçekten, çoğu yetişkin duygusal veya psikolojik olarak “yetişkin” değildir.
İstismar travmaya neden olur ve travma ile, sanki zamanda donmuş gibi olursunuz. Ve bunu çocukken deneyimlediğiniz için, bir parçanız hâlâ çocukluğuna takılıp kalmış durumda.
Gerçekten iyileşmek, içinizdeki çocuğu iyileştirmek demektir.
Çocukluk halinizi kabul edin ve orada olduğunuzu bilmelerini sağlayın. Kendinize hak ettiğiniz sevgi, nezaket ve saygıyla davranarak kendinizi nasihat edin. İçinizdeki çocuğu bulun ve anne babanızın yapamayacağı şekilde onunla nasıl ilgileneceğinizi öğrenin.
3. Adım: Hissedebileceğiniz yükü, utancı ve suçluluğu bırakın
Kendinize ilgi gösterdiğiniz için kendinizi garip hissedebilir veya olgunlaşmamış gibi hissedebilirsiniz. Ama kendine kaçırdığın sevgiyi vermende yanlış bir şey yok.
Sert bir iç eleştirmenle, kendinize karşı nazik olmanın ne kadar zor olabileceğini biliyorum. Ama şu şekilde düşünün – kendinizi bir zamanlar olduğunuz çocuk olarak görün. Onları sert bir şekilde eleştirir misiniz? Bütün bunları o çocuğa söyler miydin? ….
Bu sürece devam ederken, kendinize çocuğunuzun benliğine yaklaşıyormuş gibi yaklaşmaya çalışın. Hissettiğiniz suçluluk, utanç ve yükü bırakmaya çalışın. Her çocuk sevgi ve şefkatle davranılmayı hak eder. Büyümeyi kaçırdıysanız, bunu kendiniz telafi etmeyi hak ediyorsunuz. Kendinize, kaçırdığınız sevgiyi ve ilgiyi göstermeye hakkınız var.
4. Adım: Ailenizin size öğretemediklerini öğrenin
Bazen anne babanız size duygusal olarak ihtiyacınız olan şeyi verememiş, ayrıca sizi dış dünyada hayatta kalmak için gerekli becerilerle hazırlamamış olabilirler. Bu, sağlıklı ve tatmin edici bir hayat yaşamak için ihtiyaç duyduğunuz önemli sosyal ve duygusal becerilerden yoksun kalmanıza neden olmuş olabilir.
Bu becerilerden bazılarının neler olduğunu ve bunları nasıl öğrenebileceğinizi daha ayrıntılı olarak tartışacağım.
– Sağlıklı Sınırlar Oluşturmak
Kötü niyetli ebeveynleriniz olduğunda, herhangi bir sınırınız olmayabilir veya sınırlarınız defalarca ihlal edilmiş olabilir. Bu nedenle, sağlıklı sınırların ne olduğunu veya bunları nasıl belirleyeceğinizi bilemeyebilirsiniz. Sağlıklı sınırlar koyabilmek, iyi olduğunuz ve olmadığınız şeyler arasındaki çizgiyi çekmek anlamına gelir. Aynı zamanda sınırlar ihlal edildiğinde sonuçlarının ne olacağının belirlenmesi anlamına da gelir.
– Duygu Yönetimi: Duygularınızı tanımlayabilme, ifade edebilme, yönetebilme ve kabul edebilme
Will I Ever Be Good Enough kitabının yazarı McBride, “Hissedemediğin şeyi iyileştiremezsin” der.
Duygularınızı uygun şekilde tanımlayabilmek, ifade edebilmek, kabul edebilmek ve yönetebilmek, daha anlamlı ilişkiler kurmanızı sağlar. Ayrıca duygularınız ve içinde bulunduğunuz durumlar hakkında daha objektif olmanızı sağlar.
Geri adım atabilecek, gözlemleyebilecek ve neler olduğunu işleyebileceksiniz. Kendiniz ve çevrenizdeki dünya hakkında daha fazla şey öğrenmenizi sağlar, bu da sizi iyileştirmeye yardımcı olur. Duygularınızı uygun bir şekilde nasıl yöneteceğinizi öğrenmek , hayatınızda birçok faydalı değişikliğe yol açacaktır.
– İletişim Becerileri
İyi iletişim, diğer kişinin söylediklerini dinlerken ve anlarken kendinizi etkili bir şekilde ifade etmek anlamına gelir. Ayrıca göz teması, vücut dili, yüz ifadeleri ve ses tonu gibi sözsüz iletişim, iyi bir iletişim kurup kurmadığınızı önemli ölçüde belirler.
Etkili iletişiminiz olduğunda, çatışmaları daha kolay çözebilirsiniz. Pasif ve/veya agresif olmaktansa nasıl iddialı olunacağını bildiğiniz anlamına gelir. İletişim becerileri ayrıca daha iyi sosyalleşmenize ve daha anlamlı ilişkiler kurmanıza yardımcı olur.
İletişim becerilerini geliştirmenin en ideal yolu pratik yapmaktır. Yanında daha rahat hissettiğin insanlarla başla ve yavaş yavaş genişlet. Nerelerde gelişebileceğinizi fark etmeye çalışın.
Etkili iletişim, dahil olan tüm insanlardan bir alışveriştir. Bu sadece açık ve tutarlı konuşma yeteneği ile ilgili değil. Aynı zamanda diğer kişinin söylediklerini dinleyebilmek ve buna göre yanıt verebilmekle de ilgilidir.
– Dayanıklılık
Esneklik, zorluklara dayanma, üstesinden gelme, uyum sağlama ve zorluklardan geri dönme yeteneğidir. İnsanlara stres ve zorluklarla başa çıkma gücü veren şey budur. Esnekliğinizi geliştirmek, zorluklarla daha iyi başa çıkmanıza ve değişikliklere uyum sağlamanıza yardımcı olacaktır.
Sağlıklı başa çıkma yöntemlerine ve alışkanlıklarına sahip olmak, dayanıklılık oluşturmaya yardımcı olur. Olumsuz durumlara daha objektif bakabilmek için düşüncelerinizi yeniden çerçevelendirmeyi öğrenin. Neyi kontrol edemediğinize değil, neleri kontrol edebileceğinize odaklanın. Minnettarlığın nasıl uygulanacağını öğrenmek , dayanıklılık geliştirmenin harika bir yoludur.
– Engellenme / Hayalkırıklığı toleransı
Engellenmeye tolerans , işlerin her zaman planlandığı gibi gitmediğini kabul etme ve duygusal olarak olgun bir şekilde tepki verebilme yeteneğidir. İşler istediğiniz gibi gitmediğinde, aşırı tepki vermekten, felakete yol açmaktan veya hayatınızın sona erdiğini hissetmektense, belki kendinize sürprizlerin ve değişimlerin kaçınılmaz olduğunu hatırlatabilirsiniz.
Hoşumuza gitse de gitmese de pek çok şey bizim kontrolümüz dışında. Hayal kırıklığına uğramak normaldir. Ancak bu duyguların üzerinde çalışmaya çalışın ve üzerinde kontrol sahibi olduğunuz tek şeyin kendi eylemleriniz olduğunu kendinize hatırlatın. Öyleyse derin bir nefes alın, elinizden geleni yapın ve her şey başarısız olursa, denediğinizi bilin.
– Sorumluluk Almak
Özür dileyebilmek ve yanlış bir şey yaptığınızda telafi edebilmek, birçok istismarcının sahip olmadığı duygusal olarak olgun bir beceridir. Kendilerini yansıtmayı ve eylemlerinin sorumluluğunu almayı düşünmeden önce, genellikle davranışlarından dolayı herkesi ve her şeyi suçlarlar. Bu nedenle, kendi eylemlerinizden nasıl sorumlu olacağınızı öğrenmemiş olabilirsiniz.
Hesap verebilir olmak, yanlış bir şey yaptığınızda, birini incittiğinizde veya bir hata yaptığınızda bunun farkında olmak, bunu kabul etmek ve sorumluluk almak demektir. Bu tür durumlar ortaya çıktığında, geri çekilin ve gözlemleyin.
Olanlardaki rolünüzü görmeye ve diğer kişinin bakış açısından anlamaya çalışın. Hatalarınızı kabul edin, kabul edin ve özür dileyin.
Ancak hesap verebilir olmanın, yaptığınız şey için kendinizi sert bir şekilde eleştirmeniz veya cezalandırmanız gerektiği anlamına gelmediğini unutmayın. Bunun için sürekli kendini hırpalamana gerek yok. Bir daha aynı hatayı yapmamak için öğrenmek için davranışlarınız üzerinde kafa yormanızda bir sakınca yoktur. Ancak, düzeltmek için elinizden geleni yaptıktan sonra devam etmeniz de önemlidir.
– Kendini Sevmek
Kötü niyetli ebeveynleriniz varsa, muhtemelen çocukken hak ettiğiniz sevgi eksiktir. Ama artık büyüdüğünüz için sizi koşulsuz sevebilecek tek kişi kendinizsiniz. Kendinize ebeveynlik yaparken, kendinize bakabilmek ve kendinize karşı nazik olmak çok önemlidir.
Kendini sevmek, kendin için güzel şeyler yapabilmek, kendini mutlu edebilmek ve kendini cesaretlendirmek, neşelendirmek ve desteklemektir.
Kendinizden nefret etmeye ve kafanızdaki sert iç eleştiriye çok alıştığınızda, kendini sevmek imkansız bir başarı gibi görünebilir. Biraz zaman alabilir ama oraya gidebilirsiniz. Sadece ağırdan alın.
Kendinizi kabul etmeye çalışarak başlayın. Niteliklerinizi, özelliklerinizi, kusurlarınızı ve sizi siz yapan her şeyi kabul edin. Bunu yapmak için kafanızdaki o küfürlü sesi susturmaya çalışın.
İlk önce, kendi kendine olumsuz konuşmanın nereden geldiği ve onu nasıl durduracağın hakkında daha fazla bilgi edin .
Bir kez alıştıktan sonra, kendinizle ilgili olumlu şeylere odaklanmaya başlayın. Objektif kalmaya çalışın ve kendinizde neyi sevdiğinizi keşfedin. Bu olumlu şeylerle gurur duymaya çalışın. Kim olduğunuzun değerini ve değerini görmeyi öğrenin.
Nereden başlıyorsun?
Bu liste, öğrenmeniz gerekenler konusunda buzdağının sadece görünen kısmı, ki bu biraz gözünüzü korkutabilir. En çok geliştirmek istediğiniz yerden başlayın ve listede ilerleyin. Ve her şeyin üstesinden gelmezsen, sorun değil. Bunu yaparken lütfen sabırlı olun ve kendinize karşı nazik olun. Acele etmeye gerek yok. Kendinize yeniden ebeveynlik yapmayı öğrenmek bir süreçtir; zaman alacak.
Mükemmellik beklemeyin . Hiç kimse davranışlarını, düşüncelerini, ilişkilerini ve hayatını mükemmel bir şekilde yönetemez. Hatalar mutlaka olacaktır. Olduğu zaman aksilikleri ve tekrarları kabul edin.
İyileşme iki adım ileri bir adım geri bir süreçtir. Asla sadece doğrusal bir ilerleme değildir. Bu yüzden, bu gerçekleştiğinde motivasyonunuzu kaybetmemeye veya cesaretinizi kırmamaya çalışın. Sadece devam et ve pratik yap, pratik yap, pratik yap.
Adım 5: Anlamlı ilişkiler oluşturun ve bir destek ağı kurun
Ebeveynlerimizle olan geçmiş ilişkimizden kaynaklanan çözülmemiş sorunlarımız olduğunda, bu muhtemelen gelecekteki ilişkilerimizde kendini gösterir. Geçmiş ilişkinizin zararlı veya travmatik yönlerini araştırmış ve mevcut ilişkilerinizle yeniden yaratmış olabilirsiniz. Bunun farkına varana kadar iyileşemeyeceksin.
İlişkiler karşılıklı saygı, güven ve diğer önemli unsurlara dayanmalıdır.
Ek olarak, kendinize ebeveynlik etmek zorunda olmanız, bunu tek başınıza yapmanız gerektiği anlamına gelmez.
Sosyal destek duygusal sağlık için çok önemlidir. İyileşirken etrafınızda sizi destekleyecek insanların olması son derece yararlıdır. Merhamet sunabilir, yaşadığınız acıyı doğrulayabilir ve karşılaştığınız istismarın sizin suçunuz olmadığını size hatırlatabilirler. Ayrıca daha az yalnız hissetmenize yardımcı olur.
Terapiyi de düşünebilirsiniz. Bir profesyonel, siz bu yeniden ebeveynlik sürecinden geçerken size rehberlik edebilir, deneyimlerinizi işlemenize ve iyileştirme araçları geliştirmenize yardımcı olabilir.
Adım 6: Ailenizin karşılamadığı ihtiyaçları karşılayın
İhtiyaçlarınızı belirlemeyi ve karşılamayı öğrenmeniz önemlidir. Küçültmeyin veya uzaklaştırmayın. Zor bir dönemden geçtiniz. Kendinize sempati duymak ve kötü hissetmek sorun değil. Ama aynı zamanda gurur da duymalısın. Daha iyi olmaya çalıştığınız için kendinizle gurur duyun.
– Kendine nazik ol
Kendine verdiğin sözleri tut. İyileşmenize izin verin ve aktif olarak bunu yapmaya çalışın. Tekrarlamalar veya gerilemeler olsa bile, sorun değil. Daha önce de söylediğim gibi, iyileşme ileri geri bir süreçtir.
Kendinizi terk etmeyi, zorbalık yapmayı, sabote etmeyi ve kötüye kullanmayı bırakın. Muhtemelen yaptığını biliyorsun. Kendinizi incitici şeyler yaparken yakaladığınızda, onu durdurmaya çalışın. Yine küçük seni hayal et. Onlara bu şekilde davranır mıydınız? Onlara karşı nazik olun.
– Kişisel bakım uygulayın
Kişisel bakım, ihtiyaçlarınızı tanımlayabilmek ve karşılayabilmektir. Halihazırda kendinizi kabul etme ve sevme konusunda mücadele ettiğinizde, kişisel bakım uygulamak çok zor olabilir. Öyleyse küçük adımlarla başlayın.
Kişisel bakım uygulamaları listesinden bir şey seçin, günlük rutininize ekleyin ve ona bağlı kalmaya çalışın. Bunu anladığınızda, bir tane daha ekleyin.
Kişisel bakım uygulayabilmek , iyileştiğiniz anlamına gelir. Başka türlü yetiştirilmişken kendine pozitif ilgi göstermenin garip gelebileceğini biliyorum. Ama sadece buna alışmalısın. Ve buna değeceğini göreceksiniz.
7. Adım: Kendiniz olun
Kendin olmak gerçekten zor olabilir. Şu anda göründüğün çoğu kişi, muhtemelen istismarcı ebeveyninin kim olmanı istediğini yansıtıyor. Ama kendinizi anne babanızdan ayırmak için elinizden gelenin en iyisini yapın. Deneyimlerinizin ve geçmişinizin kim olduğunuzu tanımlamasına izin vermeyin. Kendin olmayı öğren.
Yeterli ebeveynler, çocuklarının kendi insanları olabilmelerini sağlar. Bu nedenle, bir ebeveynin çocuklarına yapması gerektiği gibi, içinizdeki bireyselliği geliştirmeye çalışın.
- Kendinizi istismarın etkilerinden ayırın
- Değerleriniz ve inançlarınız üzerinde düşünün
- İlgi alanlarınızın, tutkularınızın ve hobilerinizin neler olduğunu öğrenin
- Hayattan ne istediğini düşün
- Ne yapmak istiyorsan onu yap ve olmak istediğin kişi ol
Başka birinin size kim olacağınızı, nasıl hissedeceğinizi veya ne isteyeceğinizi söylemesine izin vermeyin. Kendi kimliğinizi, duygularınızı ve arzularınızı kabul edin ve kucaklayın.
Bu ömür boyu sürecek bir yolculuk olabilir, ancak her küçük keşif hayatınıza daha fazla anlam ve zevk katar.
Bu yeniden ebeveynlik sürecinden geçerken, size yardımcı olması için bir günlük tutabilirsiniz.
Düşüncelerinize ve davranışlarınıza dikkat etmeye çalışın. Kendinizi düzenli olarak cesaretlendirin ve destekleyin. Günlük yaşamınıza daha fazla kişisel bakım ekleyin. Ne kadar küçük görünürlerse görünsünler, attığınız her küçük adımı kutlayın.
Hata yaparsanız veya bir şeyler planladığınız gibi gitmezse, kendinize bir ara verin, derin bir nefes alın, nazik olun ve yeniden deneyin.
Çözüm
Herkes kendine nasıl yeniden ebeveynlik edeceğini öğrenebilir. Ancak, zaman, bağlılık ve sabır gerektirir. Ancak unutmayın, kendinize yeniden ebeveynlik yapmak iyileşmenizi sağlar. Geçmişi bırakabilmenizi, şimdiyi yaşayabilmenizi ve geleceği dört gözle bekleyebilmenizi sağlar. Olumsuz yönlere rağmen size sağlıklı ve tatmin edici bir hayat yaşama fırsatı verir.
Hayatınızda sevgiyi, özgürlüğü ve mutluluğu hak ediyorsunuz.