“Başardıklarınızın yeterli olmadığını mı düşünüyorsunuz?”
“Hata yapmayı kabullenemiyor musunuz?”
“Kendinizi sürekli başkalarıyla karşılaştırıyor musunuz?”
“Neler yaşandığından çok sonucun ne olduğuyla mı ilgilisiniz?”
“Sürekli olarak her şeyi kontrol altında tutmaya mı çalışıyorsunuz?”
Eğer cevaplarınız çoğunlukla “evet” ise; başarılı olmaktan çok, mükemmel olmaya çalışıyorsunuz.
Mükemmeliyetçi kişiler genellikle ulaşılması imkansız hedefler belirleyerek; kendilerini hem psikolojik, hem de fizyolojik olarak fazla zorlarlar. Bu noktada duygu ve davranışlarını kontrol altında tutmak zorlaşır; yaşamları haz almaktan çok, sıkıntı ve kaygı çekme haline dönüşür.
Mükemmeliyetçi kişiler kusursuz olurlarsa; sevileceklerine, sayılacaklarına, kabul göreceklerine inanırlar. Ancak bu inançları onları kuşkulu ve kaygılı yaparak performanslarını olumsuz yönde etkiler. Başarılı olsalar bile, kullandıkları yöntemler nedeniyle istedikleri onayı alamazlar. Kazanılması olanaksız bir savaş içindedirler.
Mükemmeliyetçi kişiler işlerini sürekli ertelerler, detaylarla boğuştukları için bütüne yönelemezler, ”Ya hep ya hiç” diye düşündükleri için işler bitmek bilmez. Süreç yerine sonuca odaklıdırlar. Sonuca ulaşana kadar yaşadıkları kaygı, hem süreci hem de sonucu ne yazık ki sabote eder. Mücadeleci kişiler ise sonuca çok da önem vermeksizin, süreçten zevk almaya çalışırlar. Onları doyuma ulaştıran şey; sonucun ne olduğundan çok, sürecin nasıl yaşandığıdır.
Mükemmeliyetçi Düşünceleri Gerçekçi Düşünceler ile Değiştirin.
Mükemmeliyetçi kişiler kendilerini oldukça fazla eleştirirler. Bunun üstesinden en iyi gelme yolu mükemmeliyetçi düşünce yerine, gerçekçi düşünmeyi koyabilmektir. Bu gerçekçi düşüncelere “inanmasanız” bile bunları tekrar etmek, hatta bunu sesli bir şekilde tekrar etmek size iyi gelecek ve zamanla inancınızı arttıracaktır.
Bazı olumlu gerçekçi düşünceleri aşağıda görebilirsiniz:
- “Kimse mükemmel değil!”
- “Bu performans, bu koşullar altında yeterli sayılmaz mı?”
- “Hata yapmam benim aptal olduğum anlamına gelmez, bende her insan gibi hata yapabilirim.”
- “Gerçekten hissettiğim kadar kötü müyüm?”
- “Sorun değil, kötü olabilir, herkesin kötü bir zamanı olmuştur.
Büyük Resme Odaklanın.
Mükemmeliyetçi insanlar ayrıntılar ile çok ilgilenirler ve bu yüzden motivasyonları hızla düşerek kendilerini kaygılı ve depresif hissederler. Aşağıdaki soruları kendinize sormanız iyi gelecektir.
- Bu gerçekten önemli mi?
- Eğer bu olmazsa en kötü ihtimalle ne olabilir?
- Eğer en kötü şey olursa bundan kurtulabilir miyim?
- Bu durum yarın, sonraki gün, sonraki yıl önemini korumaya devam edecek mi?
Mükemmeliyetçi Davranışlarınızı Değiştirin.
Mükemmeliyetçi biriyseniz hata yapmaktan korkarsınız. Bununla yüzleşmek, sorunun üstesinden gelebilmek için en etkili yöntem “maruz bırakma”dır. Küçük hatalarla, küçük kusurlarla yüzleşerek bunun o kadar korkutucu bir şey olmadığını görebilirsiniz.
Hataları kabul etmek için kendinizi zorlayın ve hatta kendinizi ödüllendirin.
Hata yaptığınızda etrafta neler olduğuna bakmaya çalışın. Örneğin hatanızın sonucunda birilerinin zarar görmediğinin kanıtlarını aramak ve böylece hata yapmanın normal bir şey olabileceğini kabul etmeye çalışmak yardımcı olabilir. Bir hatanızı kabul ettiğinizde kendinize bir ödül vermek; hem keyfinizi yerine getirebilir, hem de sizi motive edebilir.