Fobiler

Dışarıdan gelen tehlikeler karşısında bazı tepkiler veriliyor. Bu tehlikelere karşı verilen duygusal yöndeki tepkilere “korku” adı veriliyor. Fobiler de, hissedilen korkuların bir çeşidi olarak düşünülebilir. Bir olaya karşı duyulan korkunun, kişinin günlük hayatını etkileyebilecek derecede olumsuzluk içermesine “fobi” adı veriliyor. Fobiler, insanlarda sıklıkla görülen ve aslında çoğu zaman sıradan bir his olarak düşünülen bir anksiyete bozukluğu sayılıyor.

Neredeyse her canlı tehlike hissettiğini algıladığında ve varlığını tehdit altına alabilecek durumlarla karşılaştığında içgüdüsel bir şekilde bu durumdan kaçınmak isteyebiliyor.  İnsan bilincinin bu gibi tehdit salan durumlardan kaçınması ve çekinmesi, korku hissi ile ilişkilendiriliyor. Korku hissi bir “ön uyarım” mekanizması olarak düşünülebilir. Kişinin tehlikeli gördüğü ve yaşamını tehdit edebileceğini düşündüğü noktalardan kaçınmaması ya da kaçındığı halde duygusal olarak rahatlama yaşayamaması, korkunun kontrol edilememesi durumunu beraberinde getiriyor. Kişinin duygusal olarak rahatlayamamasının sonucunda artış gösteren bir endişe hissi yansır. Anksiyete bozukluğunun bu tarz durumlarda görülmesi kaçınılmaz oluyor. Bu noktaya gelindiğinde korku, fobi haline dönüşür. Kişide bulunan korku ve fobiler her zaman için bir varlığa ya da duruma bağlılık göstermiyor olabilir.

Fobiler toplumda hastalık olarak bulunmuyor. Bir kişilik özelliği ya da huy olarak düşünülebilir. Bu sebepten dolayı, tedavi için sağlık kuruluşlarına başvurarak profesyonel destek almak isteyen kişi sayısının bir hayli düşük olduğu görülüyor.

Fobilerin Belirtileri

Kişinin korku duyduğu bir olayla, insan – hayvan ya da durumla karşılaşması halinde genellikle anksiyete bozukluğunun belirtilerinin belirtilerin görüldüğüne şahit olunuyor. Panik atak halinde görülmesi kuvvetli muhtemel olan belirtilerin büyük bir kısmının, fobi durumlarında da görüldüğü bir gerçektir. İleri seviyelerde bulunan fobilerin kalp durmasına ve hatta ölüme dahi neden olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.

Fobilerin de belirli bazı belirtileri bulunuyor. Bu belirtilere çarpıntı, yüz kızarması, yüzde kaşınmalar ve vücutta yanma hisleri, titreme ve terleme, bulanık görme durumu, nefes darlığı çekme, ağızda kuruluk hissi, yutkunma esnasında güçlük çekme, mide bulantısı ve yemek yiyememe, bilinç kaybının yaşanması, ani bir şekilde tansiyon düşmesi, bayılma, bunalıma girme ve sinir krizi geçirip sinir durumunda kontrolden çıkma, şok geçirme gibi örnekler verebiliriz.

Fobilerin Tedavi Edilme Durumu

Fobiler hastalık olarak ele alınmıyor. Bu sebeple tedavi için başvurma sıklığı da diğer rahatsızlıklara oranla çok nadir görülüyor. Ancak fobiler için de çeşitli tedavi yöntemleri mevcut. Fobi tedavilerinde genel olarak ilaç ve psikoterapilere başvuruluyor. İlaç tedavisi tek başına yeterlilik gösteremeyebiliyor. Bu yüzden genel olarak bu iki tedavi yöntemi aynı esnada uygulanabiliyor. İlaç tedavisi için antidepresan ilaçlardan faydalanılıyor. Fobi tedavisi yöntemlerinde sıklık ile başvurulan yolların başında ise kişinin “korkusu hissi” ile yüzleşmesini sağlamak geliyor. Bu yüzleşme, tedavi yönteminde kişinin o an için korku yaratan ya da fobi haline gelmiş ve hayatını etkilyor olan durumların üstüne gidiliyor. Anksiyeteyi nasıl bir şekilde yaşadığı belirleniyor. Hatta bu durumlar ile nasıl baş edilmesi gerektiğine yönelik bilgilendirmeler yapılarak bu durumlarda nasıl davranılması gerektiğinin görülmesi amaçlanarak yardımcı olunuyor.

Uzman Klinik Psikolog Jülide Başoğlu